Basın Kurulu ve TGC’nin de ortalarında olduğu 11 basın meslek örgütü, Basın İlan Kurumuna geniş bir sansür yetkisi getiren yeni ‘Basın Ahlak Esasları’ kararını reddettiklerini duyurdu. Basın meslek örgütleri tarafından yapılan ortak yazılı açıklamada, “Sansürü arttıracak yeni ahlak unsurlarına karşı tüzel teşebbüsleri başlatıyoruz. Basın sizin düşmanınız değildir. Elinizi kalemimizden çekin” denildi.
Basın İlan Kurumu Genel Heyeti’nde gazeteci üyelerin itirazlarına rağmen 27 Mayıs 2022’de kabul edilen yeni Basın Ahlak Asıllarına Dair Genel Şura Kararı bugün (6 Temmuz 2022) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
“‘BEN YAPTIM OLDU’ ANLAYIŞININ YENİ BİR TEZAHÜRÜDÜR”
Basın meslek örgütleri tarafından yapılan ortak yazılı açıklamada, “Sansür maddesindeki kararlara ahenk ve hazırlık niteliğinde olan bu kararın, yasa geri çekilmesine rağmen Resmî Gazete’de yayımlanması ‘ben yaptım oldu’ anlayışının yeni bir tezahürüdür.” denildi.
“HUKUKİ TEŞEBBÜSLERİ BAŞLATIYORUZ”
Bu kararla Basın Ahlak Temellerine getirilen güncellemenin Bağlantı Başkanlığının daha evvel Danıştay tarafından yürütmesi durdurulan Basın Kartı Yönetmeliği kararları üzere hukuksal bellilikten uzak ve yoruma açık kararlarla yapıldığı söz edildi.
“Basın İlan Kurumu tüm yazılı ve dijital medyanın RTÜK’ü olmaya hazırlanıyor” denilen açıklamada, “Bunu kabul etmeyeceğiz. Sansürü arttıracak yeni ahlak unsurlarına karşı tüzel teşebbüsleri başlatıyoruz. Basın İlan Kurumu’nun 1994 tarihli Basın Ahlak Temelleri’ni ortadan kaldıran, muğlak tabirlerle yeni asıllar getiren bu kararla, ‘terör örgütleri, bunların üyeleri ve olaylar hakkında bilgi ve görsel verilmesi”, “aile yapısını bozmaya yönelik yayınlar’, ‘Türk toplumunun ulusal ve manevi pahalarını korumak’ üzere bireye nazaran farklı yorumlanabilecek kararlar eklenmiştir” denildi.
“ELİNİZİ KALEMİMİZDEN ÇEKİN”
Açıklamada şu değerlendirmeler yer aldı;
* Örneğin “ahlaka ters yayın yapılamayacağı” formundaki eski karar “genel ahlaka” olarak değiştirilmiştir. Bu karardaki “genel ahlak” tabiri, cezalandırılmak istenen gazeteler ya da gazeteciler için hiç elbet taraflı olarak yorumlanabilecektir.
* Aynı halde “Toplumun temeli olan aile yapısını bozmaya yönelik ve ailenin korunmasına muhalif yayın yapılamayacağı” ve “Türk toplumunun ortak ulusal ve manevi pahalarını zayıflatmaya yönelik yayın yapılamayacağı” biçimindeki kararlar de hukuksal bellilikten, nesnellikten, kapsayıcılıktan uzak ve bireye nazaran yorumlanabilecek kararlardır.
* Basın İlan Kurumu İdare Şurası’nın daha evvel berbata kullandığını herkesin gördüğü resen ceza verme yetkisi yeni ahlak unsurlarıyla güçlenecek, iktidarın sansür sopası haline gelecektir. Eleştirel basına yönelik cezalandırma furyası, yeni ahlak prensipleriyle gazetelerin internet sayfalarının ve toplumsal medya hesaplarının da kontrol altına alınıp ceza kesilmesiyle yaygınlaşacaktır.
* Kaldı ki resmi ilan dağıtımı nedeniyle maddi gücü elinde bulunduran Basın İlan Kurumu’nun birebir vakitte ahlaki kıymetlendirme yapması etik unsurların ruhuna ve tabiatına alışılmamıştır. Ayrıyeten, Basın İlan Kurumu yapısı itibariyle siyasi bir kurum olduğu için bu türlü bir kıymetlendirme yapması apaçık siyasi güdülerle cezalandırma gayretidir.
* Genel Kurul’un Mayıs ayının son haftasında yapılan toplantısında gündeme getirilen bu yeni Basın Ahlak Temelleri kararı, Genel Kurul’da temsil edilen basın meslek örgütleri tarafından eleştirilmiş, reddedilmiştir. Yeni asıllar Genel Kurul’un gazeteci üyelerinin itirazlarına karşın 7 karşı oyla kabul edilmiştir. Gazetecilerin aktif iştiraki olmadan basınla ilgili mevzuat yapılamayacağı, yapıldığında da çok önemli problemler ortaya çıkacağı bir defa daha kanıtlanmıştır. Genel Heyet Kararı, hormlar hiyerarşine büsbütün karşıttır. Kanunlarla düzenlenmiş konuların bir kere de “karar” ile düzenlenmesi hukuken mümkün değildir. Yeni temellerdeki muğlak tabirleri yargıya taşımak için türel teşebbüsleri başlatıyoruz.
*Kamu ismine yönetici durumda olanlara sesleniyoruz. Basın İlan Kurumu kıymetli bir kurumdur. Bu değerli kurumu ceberut ve intikamcı değil iştirakçi karar süreçleriyle işletin. Gazetecilik cürüm değildir. Basın sizin düşmanınız değildir. Elinizi kalemimizden çekin.
Açıklamada imzası olan meslek örgütleri şöyle:
Basın Konseyi
Çağdaş Gazeteciler Derneği
Diplomasi Muhabirleri Derneği
DİSK Basın-İş
Ekonomi Muhabirleri Derneği
Gazeteciler Cemiyeti
İzmir Gazeteciler Cemiyeti
KESK Haber-Sen
Parlamento Muhabirleri Derneği
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti
Türkiye Gazeteciler Sendikası
